James McClure – Tổng giám đốc các nền kinh tế mới nổi Google Nam và Đông Nam Á đến Việt Nam trong hành trình khám phá, tìm kiếm những trải nghiệm mới. Và cũng trong hành trình này, những Googler như James mang theo sứ mệnh tìm kiếm những tài năng để thực hiện tham vọng cùng nhau “thay đổi thế giới” – như cách mà cỗ máy tìm kiếm khổng lồ Google đã tạo dựng trong thế giới internet trong suốt 15 năm qua.
* Sau nhiều lần đến thăm và làm việc tại Việt Nam, ông nghĩ gì về đất nước và con người của chúng tôi?
– Tôi đến Việt Nam lần đầu tiên cách đây 10 năm. Đó là chuyến du lịch bụi một tháng, đi từ Hà Nội đến TP.HCM. Ấn tượng đầu tiên là sự xinh đẹp của đất nước này, và điều làm tôi cảm thấy buồn khi rời khỏi Việt Nam chính là phải xa sự thân thiện và quan tâm của những người mà tôi gặp khi ở đây.
* Và ông thích nhất điều gì ở Việt Nam?
– Món ăn ở Việt Nam là một niềm đam mê đối với tôi. Kinh nghiệm du lịch bụi của tôi đã mang tôi đến với những quán ăn phở và bún chả đường phố, và mỗi khi quay lại đây công tác tôi lại có dịp thưởng thức những món ăn này.
* Vậy còn giới trẻ Việt Nam, ông thấy thế nào?
– Phải nói là tôi rất ấn tượng bởi máu kinh doanh và tầm nhìn mang tầm vóc toàn cầu của các bạn trẻ Việt Nam. Sự đam mê, không ngừng học hỏi, tìm tòi, và làm thế nào để cải thiện cuộc sống là một điều mà chắc ai cũng thấy rõ. Và điều này thể hiện càng rõ hơn trong cộng đồng các bạn trẻ khởi nghiệp sôi nổi tại đây.
Có một điều đặc biệt ở các bạn trẻ Việt Nam mà tôi ít thấy ở các nước khác trong khu vực, đó là họ dường như không sợ trải nghiệm những điều mới, và không ngại thử thách. Có những bạn trẻ khi mới tốt nghiệp và được cho một cơ hội thử thách tại một quốc gia khác, mặc dù không có kinh nghiệm, chưa chuẩn bị gì về kỹ năng cho công việc đó nhưng vẫn sẵn sàng nhận việc, chấp nhận thử thách.
Thử nghĩ mà xem, Việt Nam là một quốc gia có dân số trẻ và với những người trẻ giỏi giang, chịu khó và không ngại thử thách những điều mới lạ, tương lai Việt Nam sẽ rất sáng. Và với tôi, đó là một điều tuyệt vời.
* Triết lý làm việc của ông là gì?
– Lúc nào cũng phải tìm thấy được niềm vui, sẵn sàng chấp nhận rủi ro, và làm những điều mình cho là tuyệt vời.
* Có phải triết lý kinh doanh này đã đưa ông đến với Google?
– Có lẽ vậy. Google thuê những người giỏi và khuyến khích họ biến ước mơ thành hiện thực. Tôi tin vào sự chăm chỉ làm việc, một bầu không khí vui vẻ, và sự sáng tạo chỉ có được khi những người tài cùng tiếp cận vấn đề từ quan điểm khác nhau.
Con người là nguồn lực quý giá nhất của ch&��� te;ng tôi. Họ là những nhà tư tưởng sáng tạo, lúc nào cũng tràn đầy năng lượng và nhiệt huyết, có một sự quan tâm như nhau đến việc thực hiện tốt nhất công việc của mình.
* Được bình chọn là một trong những công ty có môi trường làm việc tuyệt vời nhất thế giới, điều gì đã giúp Google làm nên thành tích này, thưa ông?
– Tôi nghĩ rằng, đó là công ty được xây dựng từ nhân tố con người. Và Google có một số “niềm tin” mà tôi rất thích. Một trong số những giá trị đó, mà bạn có thể đã biết, chính là “Bạn có thể nghiêm túc mà không cần mặc đồ vest”.
Chăm chỉ làm việc, một bầu không khí vui vẻ, và sự sáng tạo chỉ có được khi những người tài cùng tiếp cận vấn đề từ quan điểm khác nhau.
Nhưng bạn không phải lúc nào cũng nghiêm túc. Chúng tôi làm việc chăm chỉ, nhưng chúng tôi cũng luôn đảm bảo với chính mình rằng chúng tôi lúc nào cũng vui vẻ – và một phần trong đó đồng nghĩa với việc không phải lúc nào cũng quá nghiêm túc.
Chúng tôi cũng có một giá trị đặc biệt mà nhân viên thường gọi là “Chúng ta ở đây để làm những điều tuyệt vời, có ý nghĩa”. Từ tìm kiếm đến Chrome, Android, Google làm việc trên các sản phẩm tiếp cận đến hàng tỷ người trên toàn cầu và thay đổi cách họ truy cập và sử dụng thông tin.
Chúng tôi rất may mắn để có được hơn hai triệu ứng dụng mỗi năm, vì vậy, chúng tôi tìm ra những người giỏi muốn giải quyết vấn đề khó khăn và làm việc để thay đổi thế giới.
Một giá trị khác là “nếu bạn cho mọi người sự tự do, họ sẽ làm bạn ngạc nhiên”. Bạn không thể cho ai đó một cuốn sách hướng dẫn để thay đổi thế giới. Những Googler (một cách mà chúng tôi thường gọi những nhân viên của Google) đến đây để xây dựng, lãnh đạo, phá vỡ, kiến tạo, cải tiến… thực hiện ước mơ của mình.
Con đường sự nghiệp của chúng tôi cũng đa dạng như chính bản thân chúng tôi vậy. Chúng tôi chuyển đổi vai trò trong công ty, vì vậy, mọi người luôn có cơ hội để tiếp cận và giải quyết những vấn đề thách thức. Chúng tôi luôn tạo điều kiện để nhân viên có sự lựa chọn để phát triển bản thân, tạo điều kiện để họ tự làm những điều mình thích và chọn con đường tốt nhất cho mình.
Phải nói rằng, với tôi, mọi thứ tại Google rất tuyệt. Nếu bạn đến văn phòng của chúng tôi, bạn có thể nghĩ rằng nó chẳng giống văn phòng một chút nào cả. Điều này không phải xảy ra một cách tình cờ mà chúng tôi thiết kế nó theo cách đó.
Chúng tôi muốn mọi người được làm việc vui vẻ, và có quyền tự do làm những gì họ muốn. Và tôi nghĩ rằng đó là điều đúng phải làm. Chương trình phúc lợi của chúng tôi đóng góp vào sức khỏe thể chất, tình cảm, tài chính và xã hội của nhân viên – và họ cho chúng tôi biết nó có nghĩa như thế nào đối với họ.
* Những điều này quả là hấp dẫn đối với tất cả người lao động chứ không riêng nhân viên Google. Và ngoài tìm kiếm, gần đây, Google tham gia vào các lĩnh vực sức khỏe cũng như đầu tư hàng trăm triệu USD cho nghiên cứu. Vậy đâu là cốt lõi thật sự của Google?
– Dù cho hoạt động trong lĩnh vực gì thì mục tiêu của chúng tôi là nhắm đến một cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dùng. Hiện nay, những dự án này cũng chỉ mới ở bước đầu nhưng nó không nằm ngoài giá trị cốt lõi mà chúng tôi hướng đến.
* Ở Việt Nam, người ta xem Google là một cỗ máy tìm kiếm khổng lồ. Vậy ông nghĩ gì về thị trường tìm kiếm tại Việt Nam hiện nay?
– Internet ở Việt Nam đang ngày càng trở nên phổ biến. Việt Nam là một trong các nước có dân số internet phát triển nhanh nhất ở Đông Nam Á, và người Việt lúc nào cũng khao khát được học hỏi, tiếp cận những nguồn kiến thức mới. Hiện nay, công cụ tìm kiếm của Google được sử dụng rất nhiều ở Việt Nam.
Chúng tôi rất vui vì điều đó có thể giúp mọi người tiếp cận nhiều hơn với thông tin, tri thức, tạo ra cơ hội để họ xây dựng một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Nhiệm vụ của chúng tôi là tổ chức thông tin của thế giới và làm cho nó hữu ích, dễ tiếp cận cho tất cả mọi người. Chúng tôi muốn cung cấp câu trả lời tốt nhất có thể trong thời gian nhanh nhất cho bất kỳ câu hỏi hay bất kỳ chút thông tin bạn muốn tìm. Điều này cũng rất quan trọng cho các doanh nghiệp.
Chúng tôi luôn tạo điều kiện để nhân viên có sự lựa chọn để phát triển bản thân, tạo điều kiện để họ tự làm những điều mình thích và chọn con đường tốt nhất cho mình.
* Trên toàn cầu, Google đang phát triển rất mạnh, còn tại Việt Nam thì sao? Google có kế hoạch tăng doanh thu từ thị trường này?
– Tất cả những gì chúng tôi làm là xung quanh việc truyền tải thông tin để giúp người dùng và các doanh nghiệp ở đây. Chúng tôi cố gắng xây dựng một hệ sinh thái mà mọi người đều có lợi.
Như bạn có thể nhìn thấy rất nhiều người đang sử dụng internet, nhưng vấn đề là làm thế nào để tận dụng những lợi ích mà internet mang lại. Chính vì vậy, ở Việt Nam, chúng tôi dành rất nhiều thời gian để giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ xây dựng và phát triển kinh doanh.
Chúng tôi có một mạng lưới các đối tác để giúp đỡ họ. Chúng tôi đã thực hiện rất nhiều chương trình đối tác Google (Google Partners Program), đào tạo cho họ những kỹ năng để giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Thành phần doanh nghiệp này là xương sống của nền kinh tế, là động lực của sự phát triển, và khi họ đi lên, nền kinh tế sẽ có lợi. Cả quốc gia có lợi, cộng đồng có lợi, và do đó, người tiêu dùng cũng có lợi. Đó là cả một hệ sinh thái không ngừng phát triển.
* Có vẻ như Google rất quan tâm đến các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam. Liệu rằng việc hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Google thời gian qua là do có sự “đồng cảm” của một doanh nghiệp từng khởi nghiệp bởi hai người trong gara xe hay vì một lý do nào khác, thưa ông?
– Thật ra, doanh nghiệp nhỏ và vừa luôn đóng một vai trò quan trọng đối với Google, từ khách hàng đầu tiên của chúng tôi cho đến ngày nay. Tại Việt Nam, doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm đại đa số các doanh nghiệp tại Việt Nam, đến 97% và chúng tôi muốn giúp các doanh nghiệp này phát triển mạnh thị trường trực tuyến. Và muốn hỗ trợ họ thì phải bắt đầu khi họ còn sơ khai, tạo cơ hội để họ cạnh tranh, để họ lớn. Có như vậy thì mọi người cùng có lợi.
* Nhưng internet có thực sự là câu trả lời cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa vì có thể không phải doanh nghiệp vừa và nhỏ nào cũng phù hợp với loại hình trực tuyến?
– Tôi tin rằng internet là một công cụ mạnh để giúp các doanh nghiệp phát triển, vì mỗi doanh nghiệp, mỗi loại hình và quy mô, đều là một doanh nghiệp trực tuyến.
Không phải vì họ đang sử dụng thương mại điện tử (khi giao dịch diễn ra trực tuyến) nhưng vì internet đóng một vai trò trong việc kết nối doanh nghiệp nhỏ với khách hàng tiềm năng ngay tại thời điểm khi họ đang tìm kiếm thông tin và ra quyết định mua hàng.
Trên quan điểm của người tiêu dùng, trong những năm qua, có thể nói là Google đã phát triển rất nhiều thứ để đảm bảo người dùng luôn có những trải nghiệm hay và an toàn khi sử dụng. Tìm kiếm là một ví dụ. Bây giờ, chúng tôi đã có Voice Search (tìm kiếm bằng giọng nói) bằng tiếng Việt.
Để có được sản phẩm này, chúng tôi đã dành hai năm làm việc với các tình nguyện viên địa phương để thu thập các mẫu tìm kiếm bằng giọng nói. Nguồn dữ liệu khổng lồ được thu thập hiệu quả nhờ vào sự giúp đỡ nhiệt tình của những người yêu thích Google tại Việt Nam. Đông đảo người Việt đã mở rộng cánh cửa giúp chúng tôi hiểu rõ hơn về nét độc đáo của tiếng Việt.
Với Voice Search, ai cũng có thể tìm kiếm, kể cả những người lớn tuổi và những người không may mắn bị tật nguyền. Rồi các sản phẩm khác như biểu đồ Tri thức (Knowledge Graph), Chrome, Good to Know (trung tâm an toàn trực tuyến) mà bất cứ lúc nào người dùng cũng có thể truy cập vào để tìm kiếm các công cụ để giúp bản thân, gia đình mình.
* Mở rộng đối tác, xúc tiến thương mại điện tử, dự định mở văn phòng… Những kế hoạch này cho thấy Google đang để tâm đến thị trường hơn 90 triệu dân của chúng tôi. Ông có thể cho biết khi nào Google sẽ chính thức vào Việt Nam?
– Chúng tôi rất hứng khởi về thị trường Việt Nam và chúng tôi cam kết làm nhiều hơn để giúp người dùng Việt Nam có những trải nghiệm tốt hơn với Google, cũng như giúp các doanh nghiệp Việt Nam thành công khi trực tuyến. Về việc có một văn phòng tại Việt Nam, chúng tôi sẽ công bố khi mọi thứ đã sẵn sàng.
* Từ một công ty khởi nghiệp ở Thung lũng Silicon trở thành biểu tượng công nghệ của thế giới, điều gì đã giúp Google đạt được vị thế này? Theo ông, các doanh nghiệp Việt Nam có thể rút ra bài học gì từ thành công của Google?
– Nhiệm vụ của chúng tôi là tổ chức thông tin của thế giới và làm cho nó hữu ích và dễ tiếp cận cho tất cả mọi người. Và trong hơn 15 năm qua, nhiệm vụ này vẫn không hề thay đổi.
Nó vẫn luôn đúng. Từ đó, tôi có thể nói rằng, điều đầu tiên mà các doanh nghiệp cần có chính là phải xác định rõ nhiệm vụ, mục tiêu của mình. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể nghĩ họ muốn làm, làm thế nào, và xây dựng mục tiêu để dẫn dắt họ về sau.
Điều thứ hai mà họ cần lưu ý chính là công nghệ. Sự thành công của chúng tôi là một ví dụ điển hình cho những gì công nghệ có thể mang đến. Tôi có thể khẳng định rằng, bất cứ công ty nào cũng có thể sử dụng internet để phục vụ việc kinh doanh. Bạn không nhất thiết phải là một doanh nghiệp thương mại điện tử mới có thể đưa sản phẩm của mình online.
Sự thành công của doanh nghiệp Cá Kho Trần Luận từ Hà Nam là một minh chứng cho sức mạnh của công nghệ và internet mà doanh nghiệp có thể tận dụng. Sự có mặt của internet mang đến cho doanh nghiệp vừa và nhỏ cơ hội lớn để tiếp cận những người tiêu dùng tiềm năng ở khắp mọi nơi và thậm chí là cạnh tranh với những doanh nghiệp quy mô lớn một cách công bằng.
Và thứ ba, đó là tư duy lớn. Thay vì chỉ nghĩ đến việc cải thiện sự tăng trưởng, hãy nghĩ xa hơn, và nghĩ đến những cơ hội mà việc tư duy có thể mang lại cho doanh nghiệp. Hãy tư duy lớn, lên kế hoạch trước 5 bước, và tư duy gấp 10 lần, lúc nào cũng phải có tầm nhìn chiến lược.
* Internet khiến ngành quảng cáo trực tuyến tại Việt Nam phát triển rất nhanh. Ông nghĩ sao về vấn đề này?
– Tôi hoàn toàn đồng ý. Dân số internet phản ánh số lượng thời gian người dân lên mạng. Ngày càng có nhiều người dành nhiều thời gian trực tuyến. Điều đó có nghĩa các công ty nên có mặt trực tuyến vào đúng thời điểm và đúng nơi. Họ nên có mặt lúc người tiêu dùng cần.
Như bạn đã biết, ở Anh, quảng cáo trực tuyến chiếm phần lớn doanh thu quảng cáo, lớn hơn so với tivi, radio… Việt Nam đang trong giai đoạn đầu, và đó là con đường mà quảng cáo trực tuyến tại Việt Nam sẽ đi qua.
* Nghe có vẻ như đó là một xu hướng lớn. Vậy ông nghĩ internet sẽ thay đổi nền kinh tế Việt Nam trong tương lai như thế nào?
– Việt Nam chỉ mới có internet trong một thời gian ngắn. Chính vì vậy, dân số internet vẫn còn rất trẻ. Và cũng bởi vì nó còn mới, tốc độ tăng trưởng rất mạnh.
Mặc dù internet ra đời cách đây không lâu, nhưng cộng đồng người sử dụng thì phát triển rất mạnh. Chính vì vậy, bạn sẽ không ngạc nhiên khi biết rằng Việt Nam là một trong những cộng đồng internet đang phát triển nhanh nhất trên thế giới.
Và có một sự liên kết rất rõ giữa internet và tốc độ tăng trưởng GDP. Khi internet đạt tới 30% dân số, bạn sẽ thấy rất rõ sự đóng góp của internet cho sự phát triển kinh tế. Chẳng hạn, khi bạn tìm kiếm một doanh nghiệp nào đó, bạn tìm thấy họ, bạn sẽ đến với họ.
Đó chính là hiệu ứng đặc biệt của internet. Ở Việt Nam, internet đã có những đóng góp tích cực cho nền kinh tế. 0,9% GDP của Việt Nam xuất phát từ trực tuyến. Con số này còn rất nhỏ so với các nước như Malaysia, nơi internet đang đóng góp khoảng 2,4% cho sự phát triển kinh tế.
Tóm lại, internet là động lực, nguồn tăng trưởng GDP tại Việt Nam. Với internet và các công nghệ có sẵn, tất cả các rào cản đối với các doanh nghiệp đều bị xoá bỏ.
Chẳng hạn như ngày trước, một doanh nghiệp bị giới hạn bởi địa lý, thì ngày nay có thể tiếp cận đến bất cứ người dùng nào quan tâm đến sản phẩm của họ, bất kể vị trí địa lý. Đó là nơi mà các sân chơi trở nên lớn hơn và công bằng hơn, và cung cấp cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa cơ hội để cạnh tranh công bằng.
* Cảm ơn ông về những chia sẻ thú vị này!
