Quảng cáo có lẽ là một trong những ngành có nhiều Gay nhất. Sự thật là, đố bạn tìm được công ty quảng cáo nào mà không có Gay! Gay dễ thành công hơn trong nghề so với “trai thẳng”? Hay “trai thẳng” vô nghề thì dễ thành Gay?
Năm 2013, trong khuôn khổ một sự kiện triệu đô, tôi có dịp làm việc chung với L – một freelancer chuyên giám sát phần sản xuất. L. có dáng người tầm thước, cơ bắp săn chắc do luyện tập thường xuyên, hàm răng đều trắng bóng nổi bật trên làn rám nắng. Đúng kiểu người mấy bạn Tây chết mê! Dưới cái nắng đổ lửa của tháng 05, L. – đầu đội một dải băng đô hoa mới cắt ra từ gấu chiếc quần jeans lật lai đang mặc – di chuyển thoăn thoắt trên sân triển lãm để chỉ đạo thợ thuyền dàn dựng, rất giỏi chuyên môn, rất chuyên nghiệp. Trong khi bọn con gái chung team xuýt xoa “khăn đẹp quá, sáng tạo quá, làm sao hay dzị chỉ cái coi…” thì các anh bảo vệ, các chị vệ sinh, nhóm thợ người địa phương… tặng cho L. nick name “băng đầu” để ám chỉ trong cả tuần cùng làm việc. Họ luôn nhìn L. với ánh mắt đầy kinh ngạc, khó hiểu. Khi L. vắng mặt thì những tính từ tiêu cực, mang ý nghĩa miệt thị… bay vèo vèo trong những câu chuyện gẫu bên lề. Đó là lần đầu tiên tôi cảm nhận một cách sâu sắc sự kỳ thị dành cho giới tính thứ ba của đại đa số. Sự kỳ thị hiển nhiên đó, nhan nhản trong những câu chuyện trên báo chí, phim ảnh, tôi – hay những người đồng nghiệp – khó có thể hiểu được vì chúng tôi chấp nhận gay như một phần tất yếu của cuộc sống.
Ở thế giới quảng cáo, nhóm chiếm đa số là “bánh bèo” (từ gay dùng để chỉ phụ nữ), còn lại là “trai cong” (từ phụ nữ dùng chỉ gay), và “trai thẳng” (từ phụ nữ và gay dùng để chỉ người “đàn ông đích thực”), hiếm hơn thì có “les” (từ phụ nữ, gay, và đàn ông đích thực dùng để chỉ nhóm phụ nữ yêu người đồng giới). Cong cũng có nhiều cách cong khác nhau: loại “cong queo” là nhóm dành trai với chị em bánh bèo, thường hay đi chân bắt chéo như người mẫu catwalk, ngồi hay chạy xe máy đều khép hai đầu gối lại sát rạt, ăn nói rất linh hoạt, tếu táo, rất sắc sảo thông minh nếu không muốn nói là “đanh đá”; loại “cong cong thẳng thẳng” khó xác định được giới tính là loại mà nếu không có kinh nghiệm các bạn gái hay chết giấc điêu đứng vì người đẹp trai ngời ngời, ăn mặc sành điệu, cơ bắp nở nang, lại rất tâm lý và chiều chuộng phụ nữ mà lúc lén nhìn phớt qua tay không thấy… đeo nhẫn cưới. Nói chung đa phần cong đồng nghĩa với đẹp (hay ít nhất là “diện”). Trong giới quảng cáo này, không đẹp đừng bày đặt cong, người ta cười chết! (“À, mà mở ngoặc ở đây một chút kẻo bị ném đá, điều này không có nghĩa cứ đẹp là bạn kết luận là Gay”)
Trong rất nhiều forums tôi có dịp được làm diễn giả, các em trai thường chia sẻ nỗi sợ việc vô ngành, từ thẳng bị “bẻ” thành cong. Chúa ơi, đúng là một lời đồn thổi hết sức nhảm nhí! Tôi không phủ nhận việc rất nhiều bạn trai, sau vài năm trong nghề gặp lại, bỗng lột xác trở thành trai đẹp một cách rất đáng nghi. Nhưng chẳng ai rảnh “bẻ” bạn cả, có chăng là do bạn có sẵn “tố chất” sẽ có dịp “phát huy” khi gặp môi trường thuận lợi như ngành quảng cáo mà thôi.
Để tôi kể bạn nghe một quá trình “chuyển hóa” mà tôi có dịp mục kích từ đầu đến cuối. Cách đây không lâu, nhân một dịp được mời làm speaker cho lớp Kỹ Sư Tài Năng của Đại Học Bách Khoa TP.HCM, (ờ, không liên quan hết sức, nhưng thầy chủ nhiệm nói “Ivy nói gì cũng được, tôi muốn các em biết thế giới muôn màu ngoài kia thôi). Như mọi buổi làm diễn giả khác, friend request tăng lên đáng kể sau vài giờ, và tôi đã chọn T. vào làm thực tập mỗi ngày nửa buổi cho một dự án digital. Qua 1 năm, từ thằng con trai luôn bị bạn bè chung lớp chọc ghẹo do cái tính ẻo lả khác người, hay chơi với mấy đứa con gái, T. đã biến thành gay thứ thiệt. Giai đoạn 3 tháng đầu là sự choáng ngợp của em ở một môi trường quảng cáo cởi mở, đúng nghĩa của cụm từ “ưa gì làm nấy”, mà không sợ bị đánh giá, bị cô lập, bị lời ra tiếng vào, càng lạ, càng độc càng được cổ vũ. 6 tháng tiếp theo là giai đoạn tìm ra chính mình, loay hoay trong trận chiến tinh thần tôi là ai, tôi muốn gì và khó khăn trong việc định hình phong cách. Ở những tháng cuối cùng của kỳ intern là sự ổn định về mặt tinh thần và phong thái, không còn ẹo ọ một cách kỳ quặc để gây sự chú ý mọi lúc mọi nơi. T. bây giờ dáng cao, lưng thẳng, tóc chải keo, quần jeans skinny và áo thun T-shirt phối cùng màu với giày thể thao và chiếc balo đeo lệch vai – nổi bật trên sân trường. Quả thật tôi không biết ba mẹ em đón nhận sự thay đổi này thế nào. Tôi tuyệt nhiên không cổ vũ cho việc em hay bất cứ bạn trẻ nào thành gay. Tôi chỉ đơn giản chứng kiến vai trò của môi trường trong quá trình chuyển biến và tôi tin rằng T. tìm được niềm vui cho chính mình qua những status yêu đời yêu người hàng ngày của cậu nhỏ.
Gay vừa kết hợp được sự cẩn trọng, uyển chuyển, linh hoạt, tế nhị, giỏi giao tiếp của phụ nữ với tầm nhìn, sự gan dạ, tính quyết đoán vốn là những điểm nổi trội của đàn ông.
Đúng là các bạn gay thường rất thành công trong nghề. Nhận xét về sự thật này thì Giám Đốc điều hành của một công ty quảng cáo thân quen thường chép miệng xem đó là việc đương nhiên khi gay vừa kết hợp được sự cẩn trọng, uyển chuyển, linh hoạt, tế nhị, giỏi giao tiếp của phụ nữ với tầm nhìn, sự gan dạ, tính quyết đoán vốn là những điểm nổi trội của đàn ông. Với lại, như đã nói ở trên, đa phần gay là đẹp, là có phong cách. Việc “đẹp” là một yếu tố quan trọng để tạo niềm tin trong ngành quảng cáo (việc này tôi sẽ bàn sau trong một dịp khác). Vì vậy, là gay là bạn đã có ưu thế ngay từ khi khởi động trên sân.
À, mà hay lắm nhé, tuy biết gay có nhiều ưu điểm trong ngành, mà vẫn có một vài công ty đi chiến lược tuyển trai. Anh V. – giám đốc một công ty thực hiện chiến lược trai thẳng một cách nghiêm chỉnh chia sẻ “Trai không cần đẹp, chỉ cần thẳng. Khách hàng toàn phụ nữ không em, âm dương hút nhau là quy luật của đất trời. Với lại mấy bạn ABM, BM toàn là bạn gái trẻ, nổi điên với một tên con trai luôn vâng dạ nhỏ nhẹ cũng… kỳ mà, phải không?” Thật kỳ lạ, công ty anh không nổi tiếng hay ho sáng tạo, không nổi tiếng triển khai giỏi giang, vẫn sống phà phà, vẫn rất cạnh tranh trong các Account lớn. Phục!
Công thức thành công chẳng liên quan gì đến giới tính.
Bạn thấy đó, đừng nghe những lời ngợi khen giới tính thứ ba ào ào trong gió mà vội lo lắng vì mình thuộc dạng “thẳng”. Trong khuôn khổ bài viết này, tôi muốn phần nào lý giải cho sự phổ biến của các bạn ấy trong ngành. Công thức thành công chẳng liên quan gì đến giới tính. Quảng cáo – không biết có khập khiễng hay không – khi tôi đem ra so sánh với những ngành phụ nữ có ưu thế khác như cắt tóc, may, nấu ăn. Phụ nữ có ưu thế đó, bản chất của công việc tự nhiên đã phù hợp với họ đó, nhưng để đạt tới trình thượng thừa thì không thể vắng mặt đàn ông. Những nhân vật đình đám trong ngành như anh L., anh A, anh T. anh S…. đều là đàn ông đích thực (a ha! Hoặc là tôi và tất cả những người đồng nghiệp trong ngành đều cho là như vậy).
Vậy nên, bạn thẳng ư? Hãy vào nghề luôn đi, ngay và liền. Bạn thử làm bài toán thống kê nho nhỏ ghế Giám Đốc Điều Hành trong những công ty đình đám cho mình đi. Nếu tôi không lầm thì bạn có cơ hội “hơi nhỉnh hơn một chút” để ngồi vị trí cao nhất trong một công ty hơn “bánh bèo” và những “cành cong”.
