Nội Dung Chính
Công ty Cổ phần Tập đoàn Mai Linh đã và đang sửa sai bằng cách cấu trúc lại toàn hệ thống, cắt bỏ các hoạt động đầu tư đa ngành và tập trung trở lại vào mảng taxi.
Nỗ lực này bắt đầu cho ra kết quả khi tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2014, Mai Linh đã công bố kết quả kinh doanh khả quan hơn. Đồng thời, Đại hội cũng thông qua phương án phát hành thêm hơn 60 triệu cổ phần cho cổ đông chiến lược để bổ sung vốn kinh doanh.
Đây là những tín hiệu ban đầu cho thấy Mai Linh đang trở lại cuộc đua. Liệu ông vua taxi một thời có cơ hội lấy lại ngôi vương?
Tái cấu trúc toàn diện
Báo cáo tài chính hợp nhất cho thấy Mai Linh đã lỗ liên tiếp trong giai đoạn 2007-2012, ngoại trừ năm 2010. Việc đầu tư đa ngành, chiến lược phát triển vận tải ồ ạt ngay cả ở những tỉnh có nhu cầu thấp và vay vốn với lãi suất cao là những nguyên nhân chính dẫn đến khủng hoảng nợ ở doanh nghiệp này.
Trao đổi với NCĐT, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng Giám đốc Hồ Huy cho biết công ty ông đã và đang nỗ lực tái cấu trúc toàn diện hệ thống với sự tư vấn của PricewaterhouseCoopers.
Cụ thể, Mai Linh đã tinh giản cấu trúc tổ chức và hoạt động so với trước đây. Thay vì 4 bộ máy cùng tồn tại gồm du lịch, thương mại, express (vận tải đường dài), taxi, Tập đoàn đang áp dụng phương án “Một Mai Linh”: một văn phòng – một bộ máy điều hành quản lý – một nguồn tài chính hợp nhất – một người quản lý.
Tập đoàn cũng cho tạm ngưng hoặc giải thể các công ty con hoạt động không hiệu quả như Công ty Cổ phần Năng lượng Mai Linh, Trạm dừng chân Cái Bè, chấm dứt hoạt động trang trại của Mai Linh Quảng Bình vào quý I/2013, giải thể Công ty Cafe Arabica Mai Linh tháng 9.2013, bán trường học Mai Linh và thoái vốn khỏi thủy điện. Đồng thời, Tập đoàn cũng chuyển Mai Linh Express và nhiều công ty khác về du lịch, thương mại… từ công ty con thành công ty liên kết.
Tái cấu trúc mạnh mẽ như vậy nhưng thay vì cắt giảm nhân sự để tiết giảm chi phí, Mai Linh cố gắng giữ người bằng cách điều chuyển nhân sự hoặc mở rộng nhóm dịch vụ vẫn hoạt động hiệu quả. Nhiều nhân viên trong lĩnh vực du lịch hoặc các lĩnh vực khác được chuyển sang bộ phận liên quan đến taxi. Để làm được việc này, Tập đoàn đã đầu tư hơn 1.200 xe taxi trong năm ngoái.
“Nếu không có hệ thống xe hợp tác kinh doanh, có lẽ Mai Linh đã sụp đổ.”
Tập đoàn cũng đẩy nhanh tiến độ tái cấu trúc thông qua việc bán thương quyền (xe hợp tác kinh doanh). Hiện nay, xe loại này chiếm khoảng 30% lượng xe taxi của toàn hệ thống. Mặc dù thu nhập từ xe hợp tác kinh doanh sẽ thấp hơn so với thu nhập từ xe công ty (do Mai Linh miễn giảm 3 năm tiền thương hiệu cho các nhà đầu tư, tương đương với 36 triệu đồng/xe), nhưng ông Huy thừa nhận “nếu không có hệ thống xe hợp tác kinh doanh này, có lẽ Mai Linh đã sụp đổ”.
Một thách thức lớn đối với doanh nghiệp này là giải quyết các khoản nợ của những năm qua. Trong giai đoạn phát triển mạnh, Mai Linh đã sử dụng đòn bẩy tài chính để nhanh chóng mở rộng thị trường. Tuy nhiên, khi kinh doanh không hiệu quả, việc sử dụng đòn bẩy tài chính này lại trở thành gánh nặng cho Tập đoàn.
Trước đây, Mai Linh vay vốn ngân hàng với lãi suất cao từ 17-25%/năm, thậm chí vay cá nhân với lãi suất lên đến 26-36%/năm và đầu tư vào các công ty con. Trong khi đó, mỗi năm công ty mẹ chỉ nhận được khoảng 3-5% cổ tức từ các công ty con này.
Tính đến cuối năm ngoái, tổng nợ phải trả của Mai Linh là 4.697,6 tỉ đồng, gấp gần 9 lần vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên, Tập đoàn đã cơ cấu lại các khoản nợ trong 2 năm qua và năm 2013 đã giảm 14% nợ ngắn hạn so với năm trước đó.
Vay nợ ngắn hạn cá nhân với lãi suất cao để đầu tư dài hạn là một nguyên nhân đẩy doanh nghiệp này vào tình cảnh khó khăn trong những năm qua. Thế nhưng, hiện nay, các khoản nợ cá nhân đã được dàn xếp khá ổn thỏa. Ông Huy cho biết Mai Linh đã trả được hơn 600 tỉ đồng nợ cá nhân và hiện còn nợ khoảng 700 tỉ đồng, giúp giảm đáng kể chi phí lãi vay. Khoản nợ cá nhân này cũng được giãn thời hạn sang 2-3 năm và Tập đoàn đã đàm phán giảm lãi vay xuống còn 12-14%/năm.
Theo dự kiến, Tập đoàn sẽ hoàn thành việc tái cấu trúc trong vòng 1-2 năm tới.
Quay lại đường đua
Sau 2 năm tái cấu trúc, tình hình kinh doanh của Mai Linh đã khả quan hơn với lợi nhuận sau thuế hợp nhất năm 2013 đạt 10,6 tỉ đồng, một sự cải thiện so với mức lỗ 33,3 tỉ đồng của năm trước đó.
Đóng góp vào kết quả khả quan này là Mai Linh Miền Bắc với 24,3 tỉ đồng lợi nhuận sau thuế và Mai Linh Miền Trung với 14,1 tỉ đồng. Dù việc nhiều công ty con khác thua lỗ khiến cho lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ âm 18,4 tỉ đồng, nhưng mức lỗ này đã giảm hơn 20% so với năm trước đó. Điều này cho thấy Mai Linh đang từng bước thoát ra khỏi tình trạng lỗ dai dẳng những năm rồi.
Tính đến thời điểm hiện tại, thương hiệu Mai Linh đang có gần 12.500 xe taxi. Ngoài ra, trong tháng 3 và tháng 4, Tập đoàn đăng tải thông tin tuyển dụng hàng ngàn người (chủ yếu là lái taxi). Điều này cũng cho thấy quyết tâm lấy lại ngôi vương trên thị trường taxi. Theo ông Huy, nếu tính cả nước, thị phần taxi của Mai Linh chiếm hơn 30%. Còn nếu tính riêng TP.HCM thì Vinasun dẫn đầu với hơn 40%, Mai Linh gần 30%.
Nếu tính cả nước, thị phần taxi của Mai Linh chiếm hơn 30%. Còn nếu tính riêng TP.HCM thì Vinasun dẫn đầu với hơn 40%, Mai Linh gần 30%.
Chiến lược hiện nay là thay vì phân tán nguồn lực như trước, Mai Linh tập trung vào những thành phố lớn để giành lại thị phần ở những khu vực có nhu cầu sử dụng taxi cao, đặc biệt là ở TP.HCM. Tuy nhiên, điều này sẽ không dễ vì Vinasun đang chiếm thế thượng phong ở thị trường này. Hơn nữa, báo cáo tài chính kiểm toán năm 2012, 2013 cho thấy Vinasun cũng không có nhiều khoản nợ phải lo lắng như Mai Linh.
Nói vậy không có nghĩa là Mai Linh không còn cơ hội. Việc rời bỏ đầu tư đa ngành để trở về với taxi, đồng thời tập trung vào thị trường trọng điểm sẽ giúp Tập đoàn tăng thị phần trong thời gian tới, vì taxi Mai Linh vẫn là một thương hiệu có uy tín trên thị trường.
Sắp tới Mai Linh sẽ lắp đặt định vị vệ tinh, xác định được hành trình của xe để thuận tiện trong việc tìm lại hành lý thất lạc trên xe, kiểm soát được lái xe trong việc tuân thủ chấp hành luật giao thông. Đó là cách Tập đoàn gia tăng giá trị cho khách hàng. Ngoài ra, việc Mai Linh đầu tư thêm khoảng hơn 1.400 xe taxi trong năm 2014 cũng cho thấy ông Hồ Huy, vị Chủ tịch xuất thân từ quân ngũ, sẵn sàng đương đầu với cuộc chơi mới.
Để tiếp sức cho cuộc chơi này, Mai Linh đang tích cực đàm phán tìm đối tác chiến lược cả trong và ngoài nước. Không công bố chi tiết nhưng ông Huy cho biết Tập đoàn đang đặt khá nhiều kỳ vọng vào một nhà đầu tư đến từ Nhật. Theo dự kiến, sẽ có kết quả chọn đối tác chiến lược trong khoảng 6 tháng đến 1 năm.
